Volhoubare ekonomiese groei die uiteindelike dryfveer vir indiensneming in Suid-Afrika
Dawie Klopper, PSG Wealth Adviseur
Werkloosheid is een van Suid-Afrika se grootste uitdagings. En ongelukkig lei ons hoë werkloosheidsyfer tot armoede en ongelykheid. Tot nog baie onlangs het die regering dit as sy taak beskou om die werkloosheidsprobleem op te los. Daar was verskeie aankondigings van die regering se werkskeppingsplanne en -programme. Hierdie benadering is dikwels nie volhoubaar of weldeurdag nie.
Volhoubare indiensneming kom van die privaat sektor, en spesifiek van klein ondernemings
Dit is noodsaaklik dat dit vir die privaat sektor, en spesifiek vir klein ondernemings, maklik moet wees om ‘n besigheid te begin, deur die rompslomp te verminder en oormatige en onnodige regulasies uit te skakel. President Cyril Ramaphosa het dit erken in sy jongste Staatsrede (SONA). Die SONA was redelik “besigheidsvriendelik”, en planne is aangekondig om regulasies en rompslomp in die ekonomie te beperk. Ons wag op die implementering van hierdie planne.
Uit die grafiek hieronder, wat die korrelasie tussen ekonomiese groei en indiensneming uitbeeld (tydperk: 2000 tot 2019), is dit duidelik dat ekonomiese groei bo 4% tot groter indiensneming lei, en dat die omgekeerde ook waar is. Groei onder 2% lei tot beduidende werksverliese.
Op grond van hierdie korrelasie moet alles wat ons doen daarop toegespits wees om hoër ekonomiese groei in die land te verkry. Elke beleid, regulasie, aankondiging en elke stap wat ons (die regering, privaat sektor en gewone burgers) doen, moet gemik wees op die doelwit om hoër ekonomiese groei te genereer. Groei bo 4% sal tot indiensneming lei wat so hoog is dat dit nie nodig sal wees om sosiale manipulasie op indiensnemingspraktyke toe te pas nie. Almal wat wil werk, sal in hierdie omgewing van hoë groei in staat wees om ‘n ordentlike salaris te verdien.
Nogtans skaad baie lande – onbedoeld deur dekades lange toepassing van swak beleid, of doelbewus deur vryhede te beperk – die volle voordeel van vrye onderneming en ontmoedig hulle dikwels spaar, innovasie en die vrye beweging van mense en arbeid. Ons almal glo aan groot maatskaplike veiligheidsnette wat armoede verlig, geleentheid skep vir goeie werk, en dien as ‘n dryfveer vir ekonomiese groei. Vryheid verdwyn egter stadigaan wanneer ‘n land se regering te veel van sy ekonomie beheer, en in byna elke land, waar mense vry is of nie, hou hulle nie daarvan om gedurig gesê te word wat om te doen nie. Dit is oneerlik wanneer politieke leiers sê dat die regering “die paaie gebou het”, en dan hierdie uitspraak gebruik as rede om vrye onderneming te onderdruk. Die paaie is deur die mense en vir die mense gebou, sodat almal kan reis en voorspoedig kan wees. Wat ons regtig nodig het, is vrye onderneming, meer gemeenskapsgerigte maatskappye en burgerlikes, en buitengewoon bekwame owerheidsbestuur en beleide.
Ons het in die groef van vals narratiewe verval wat ons aandag van die werklikheid aftrek. Ons definieer nie ons probleme behoorlik nie. As jy die verkeerde diagnose van ‘n probleem maak, sal jy sekerlik die verkeerde oplossing toepas. Selfs met die regte diagnose, kan jy nog steeds op die verkeerde oplossing besluit – hoewel jou kanse beter is om te slaag. Ons beleidsrigtings is dikwels onverstaanbaar en ongekoördineerd, en ons beleidsbesluite word dikwels nie goed deurdink nie en gewenste uitkomste word nie geïdentifiseer nie.
Jamie het oor Amerika gepraat, maar dit kon net sowel oor Suid-Afrika gewees het. Ons het dieselfde probleme en kwessies, net in ‘n erger graad. Ons is vol hoop dat President Ramaphosa sal voortgaan op die pad soos uitgespel in sy Staatsrede. Ons het onlangs gesien dat Suid-Afrikaanse finansiële markte heel goed gevaar het ondanks negatiewe makro- en geopolitieke kwessies in die buiteland. Daarom beveel ons steeds goed gediversifiseerde portefeuljes vir ons kliënte aan, en gaan ons voort om nie net in die internasionale markte nie, maar ook in Suid-Afrika geleenthede vir belegging te soek. Met ‘n té negatiewe ingesteldheid kan jy goedkoop geleenthede in die markte misloop.